Dla przeciętnego ewangelika lituriga luterańska kojarzy się dzisiaj raczej ze skromną oprawą nabożeństwa i czarną togą duchownego. Nie używa się już także określenia "msza" tylko "nabożeństwo. Co niektórzy powtarzają, że w "Kościele ewangelickim nie ma mszy". NIc bardziej mylnego. Księgi Symboliczne wyrażnie podkreślają, że msza wcale nie zostaje zniesiona, a odprawiana jest z należytą powagą i szacunkiem. Wiele kościołów luterańskich zapomina o swojej tożsamości i historii, upodabniając się bardziej do nurtu kalwińskiego niż luterańskiego. Ornat, kadzidło, ministrantura kojarzy się dzisiaj wyłącznie z Kościołem Rzymsko-Katolickim i w przekonaniu wielu ewangelików takie elementy nie są luterańskie. To również błąd. Luteranizm nie odrzucił liturgii a jedynie ją zreformował. Obecnie prawdziwą "pełną" liturgię luterańską możemy spotkać przede wszystkim w tzw. kościołach staroluterańskich, do których nie przesiąknęły wpływy kalwińskie.
W marcu bieżącego roku liturgia staroluterańska zagościła jednak w naszym ewangelickim kościele we Wrocławiu. Wyrażam tutaj ogromny szacunek i uznanie dla ks. Andrzeja Fobera, który przypomniał wszystkim nasze prawdziwe luterańskie tradycje. Dla niektórych widok luterańskiego księdza odprawiającego liturgię w ornacie z towarzyszeniem ministrantów może budzić zdziwienie, ale nie ma w tym absolutnie nic "nieluterańskiego". Mam nadzieję, że liturgia staroluterańska odprawiona przez ks. Andrzeja Fobera, będzie niczym jaskółka, która uczyni przebudzenie i wspaniałą "wiosnę liturgiczną" w naszym Kościele. Wiosnę, która będzie powrotem do tego, co niestety zostało dziś zapomniane. Będziemy czekać, aż inne parafie wezmą przykład z ks. Andrzeja Fobera i również zdecydują się na powrót do liturgii staroluterańskiej. Zdaję sobie sprawę, że nie łatwo będzie przełamać stereotypy, które niestety ukształtowały się w naszym Kościele i niechęć do wszystkiego, co chociaż w pewien sposób będzie kojarzyło się z litrugią rzymsko-katolicką, ale nie zapominajmy, że jesteśmy przecież zreformowanym Kościołem Powszechnym - czyli Katolickim.
Fragmenty Mszy Staroluterańskiej we Wrocławiu zamieszczone w serwisie youtube
Pieśń zboru i introit
Credo
Spowiedź
Za zgodą ks. Andrzeja Fobera zamieszczamy poniżej tekst relacji z Mszy Staroluterańskiej jak również fotografie. (źródło: http://www.stchristophori.eu)
Msza ewangelicka w kościele św. Krzysztofa
W dniu urodzin Jana Sebastiana Bacha, 21 marca, który jest też pierwszym dniem wiosny, odbyło się w kościele św. Krzysztofa niecodzienne nabożeństwo liturgiczne. Młodzi wrocławscy muzycy Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego oraz Studenckie Koło Artystyczno-Naukowe Muzyki Kościelnej i Organowej liturgią z czasów Bacha postanowili uczcić urodziny kantora z Lipska. W przedsięwzięcie odtworzenia liturgii Mszy Luterańskiej zaangażowany był również Chór Filharmonii Wrocławskiej pod dyrekcją artystyczną pani Agnieszki Franków-Żelazny, Studencka Orkiestra Barokowa AMKL kierowana przez pana Jarosława Thiela - oba zespoły pod batutą pani Marty Kierskiej-Witczak - oraz Capella Ecumenica prowadzona przez pana Adama Rajczybę. Na organach grał pan Tomasz Głuchowski, organista kościoła św. Wojciecha. Słowo wstępne wprowadzające w liturgię wygłosił kantor kościoła Opatrzności Bożej pan Dawid Ślusarczyk, rolę lektora pełnił pan Szymon Rudzki zaś precentorem był pan Tomasz Kmita, kantor kościoła św. Krzysztofa.
Luterańską Mszę w św. Krzysztofie rozpoczęła Spowiedź, po której zbór zaśpiewał pieśń „Baranek niesie brzemię win”(ŚE 112). W jej trakcie celebrans, ks. Andrzej Fober, ubrany w ornat oraz białą albę ze skrzyżowaną na piersiach stułą przepasaną cingulum, podszedł do stopni ołtarza aby odmówić modlitwę słowami Psalmu 42 z antyfoną „Introibo ad altare Dei”. Po Introicie, Kyrie oraz „Baranku Boży niewinny” nastąpiło pozdrowienie i kolekta po łacinie. Następnie lektor odśpiewał Epistołę stojąc po prawej stronie ołtarza. Po pieśni „O głowo coś zraniona”(ŚE 142) lektor odśpiewał Ewangelię z lewej strony ołtarza. Odpowiedzią zboru było wyznanie wiary słowami pieśni „Wierzymy, że jedyny Bóg”(ŚE 357). Tak jak za czasów Bacha, podczas śpiewania przez zbór Credo, celebrans stojąc przy ołtarzu sam złożył Wyznanie Nicejsko-Konstantynopolitańskie.
Następnym punktem nabożeństwa była kantata „Himmelskönig, sei willkommen” BWV 182 w pięknym wykonaniu muzyków i solistów. Po kazaniu przewodniczącego rozpoczęła się liturgia komunijna śpiewana i zmawiana po łacinie z wyjątkiem Słów Ustanowienia i Modlitwy Pańskiej.
Modlitwy przed dystrybucją oraz kolekta końcowa i błogosławieństwo wypowiedziane zostały po łacinie. Uczestnicy Mszy Luterańskiej mogli zabrać z sobą do domu nie tylko przeżyte chwile, lecz także pieczołowicie i precyzyjnie przygotowany porządek nabożeństwa wydany w formie zeszytu, gdzie znajdowały się też słowa ostatniej pieśni „Tysiąckrotnie pozdrowiony”(ŚE 165); całość autorstwa pana Tomasza Kmity, kantora kościoła św. Krzysztofa.
Wypełniony kościół św. Krzysztofa był świadkiem kolejnego ważnego wydarzenia w swojej bogatej historii. Z pewnością liturgia staroluterańska została odprawiona w tym miejscu po raz pierwszy po II Wojnie Światowej i jej przeżywanie dało możliwość spostrzeżenia, jak blisko stali w liturgii rzymscy katolicy i luteranie jeszcze 200 lat temu.
Podsumowaniem zebranych refleksji niech będzie myśl Thomasa Mertona z jego Księgi Godzin:
„Naucz się medytować na papierze: Rysowanie i pisanie są formami medytacji.
Naucz się, jak kontemplować dzieła sztuki.
Naucz się modlić na ulicach i na wsi.
Dowiedz się, jak medytować nie tylko wtedy, gdy trzymasz książkę w ręku,
lecz także. gdy czekasz na autobus albo jedziesz pociągiem.
Nade wszystko wejdź w liturgię i uczyń cykl liturgiczny częścią swego życia -
pozwól jego rytmowi znaleźć drogę do twojego ciała i duszy.”
Andrzej Fober
