Wyznanie nicejskie, znane również jako Credo Nicejskie, to obok Pisma Świętego chyba najważniejszy tekst chrześcijański. Został on uchwalony podczas Soboru Nicejskiego w 325 roku. Uchwała położyła kres wielu z toczących się w Kościele głębokich sporów teologicznych i politycznych.
Głównym powodem zwołania Soboru Nicejskiego był spór dotyczący natury Jezusa Chrystusa. Ariusz, prezbiter z Aleksandrii, głosił pogląd, że Jezus, choć boski, nie jest współistotny z Ojcem, lecz jest stworzeniem. Ta doktryna, znana jako arianizm, zyskała wielu zwolenników. Oponenci Ariusza, tacy jak Atanazy i Aleksander z Aleksandrii, stanowczo sprzeciwiali się jego naukom. Ich zdaniem, poglądy Ariusza podważały fundamentalne zasady wiary chrześcijańskiej, co prowadziło do głębokich podziałów w Kościele.
Cesarz Konstantyn Wielki, chciał ustabilizować imperium poprzez wprowadzenie jednolitej, uniwersalnej religii. W tym celu kilka lat wcześniej uznał chrześcijaństwo za religię tolerowaną w Cesarstwie Rzymskim. Niestety Kościół Chrześcijański nie mógł efektywnie pełnić stabilizującej funkcji, gdy sam był toczony sporami. W związku z tym Cesarz zwołał Sobór do Nicei (obecnie Iznik w Turcji), zapraszając biskupów z całego świata chrześcijańskiego, aby wspólnie wypracować rozwiązanie kontrowersji.
Źródła historyczne sugerują, że Konstantyn miał na celu tylko zjednoczenie Kościoła. Treść przyjętych rozstrzygnięć teologicznych była dla niego raczej obojętna, tak długo, jak biskupi byli zgodni i Kościół był monolitem, wokół którego można by budować jednolite społeczeństwo imperium.
W Soborze wzięło udział ok. 300 biskupów. Podczas obrad próbowano określić naturę Chrystusa. Po długich debatach i dyskusjach, biskupi przyjęli Wyznanie Wiary stwierdzające współistotność Jezusa Chrystusa z Ojcem. Wyznanie Nicejskie stało się fundamentem ortodoksyjnej teologii chrześcijańskiej.
Uchwalenie Wyznania Nicejskiego miało istotne konsekwencje teologiczne i polityczne. Przede wszystkim przyjęcie Wyznania ujednoliciło doktrynę chrześcijańską, odrzucając arianizm i niektóre inne herezje. Powszechna akceptacja Wyznania pomogła wzmocnić jedność Kościoła, choć mimo to 1700 lat później wciąż mamy żywe spory teologiczne.
Wyznanie Nicejskie stanowi wzór dla wielu późniejszych wyznań chrześcijańskich. Bazujące na nim Wyznanie Nicejsko-Konstantynopolitańskie jest używane w liturgii większości Kościołów Chrześcijańskich. Nie bez powodu w Formule Zgody wskazuje się, że waga Wyznania Nicejskiego jest nawet większa niż Wyznania Augsburskiego i innych klasycznych pism luterańskich.
Uchwalenie Wyznania Nicejskiego w 325 roku jest ważnym momentem w historii chrześcijaństwa. Wyznanie określa fundamentalne zasady wiary, które przetrwały przez wieki, i stały się symbolem ortodoksji chrześcijańskiej. Pomimo licznych kontrowersji i trudnych debat, Sobór Nicejski odegrał znaczącą rolę w kształtowaniu tożsamości Kościoła i jego nauczania.
